sTimul is een zorgethisch labo waar mensen zich gedurende een korte periode vrijwillig laten opnemen als waren ze zorgbehoevende. De bedoeling is dat mensen die beroepsmatig aan het bed van een zorgbehoevende staan er zelf gaan in liggen om zo te ervaren wat dit betekent. De bedlegerige simuleert een ziektebeeld en ervaart aan den lijve hoe ze misschien zelf met een zorgbehoevende omgaan.
Ik heb zelf mogen meemaken dat dit een beklijvende ervaring is. In de periode dat er een dergelijk zorgethisch labo was in het Leuvense, heb ik het experiment ondergaan. Ik was de eerste (en enige?) niet-zorgverlener die een ziekte simuleerde en zich liet opnemen.
Gedurende 24 uur werd ik Jef, een man van eind de 70. Jef was een uitgepuurde versie van mezelf (hoop ik toch; tegenspreken mag altijd 😉): een contente mens die niet graag moeilijk doet, die graag leest, en opleeft bij menselijk contact. Jef was wel bedlegerig wegens een halfzijdige verlamming én had een speciaal dieet nodig.
Wat volgde was onthutsend, en heeft me serieuze lessen geleerd over zelfzorg.
Ik ben gedurende 24 uur verwaarloosd.
Op het einde van elke maaltijd kwamen mijn verzorgers tot de vaststelling dat ik nooit de maaltijd had gekregen die ik eigenlijk nodig had. Mijn buurvrouw-patiënte, die veel aandacht vroeg (lees opeiste), kreeg alles wat ze nodig had en zelfs meer. Krakende wagens rijden langer...
De avond/nacht was een hel, niet voor Jef, maar voor Franky. Ik lag stilletjes in mijn bed. Om negen uur lag ik te wachten tot iemand me zou helpen om nog eens naar het toilet te gaan, mijn tanden te poetsen. Op de gang was veel lawaai, rolstoel gerij en gerommel. Ik lag met mijn rug naar de deur. Toen een zorgverlener de kamer binnenkwam zei die gewoon ‘ah, Jef slaapt al’ en vertrok met de andere patiënten voor een avondwandeling.
Ik bleef stilletjes grienen in mijn bed. Ik begon te voelen dat er mensen zijn voor wie het leven op die manier niet meer hoeft. De nacht was lang en een échte levensles. Jef ging als Franky zelf naar het toilet.
’s Morgens liet ik me wassen, met alles er op en eraan, in mijn volledig adamskostuum. Dat was geen verplichting maar ik wou the full monty. Laat me eerlijk bekennen dat dit het enige moment was waar ik werd behandeld zoals het hoort. Nadien werd ik met de rolstoel naar het ontbijt gebracht. Toen ik wéér niet kreeg wat ik eigenlijk diende te hebben, begonnen mijn medepatiënten op een verontwaardigde manier te lachen. Op het einde van de maaltijd bracht men mij een croissant om ‘het goed te maken’. Voor ik er erg in had, werd die mij weer afgenomen omdat die nog onaangeroerd lag. Ik had er nog niet kunnen van eten, mijn halfzijdige verlamming maakte me wat trager.
De voormiddag kabbelde voort, lezen (waar ik zo tuk op was) heb ik niet gedaan, niemand vroeg me in welk boek ik interesse zou kunnen hebben.
Toen kwam de evaluatie. Elke patiënt installeerde zich op zijn/haar kamer, Jef werd terug Franky. Met een roulatie systeem kwam elke zorgverlener één voor één feedback ontvangen. Iedereen had schrik om bij mij te komen, ze beseften dat er naar mij toe quasi niets goed verlopen was. Ik was mild, maar heb wel de dingen gezegd die er te zeggen vielen.
De belangrijkste evaluatie was echter die van Jef naar Franky. Jef was god zij dank ook mild naar mij. Maar Jef heeft me er wel op gewezen dat ik op zijn minst diende te leren mijn behoeftes kenbaar te maken.
Deze ervaring is voor mij, als zelfzorg coach, één van de bepalende momenten geweest om zelfzorg au sérieux te nemen!
Zelfzorg is je behoeftes (leren) kennen, ze onderkennen, en er op een correcte manier voor zorgen dat ze voldaan worden.
Photo by Hicham AMRANI on Scopio