Er was eens een diplomaat, een wereldverbeteraar genaamd Marshall Rosenberg. Hij wou, wie niet, van de wereld een schonere plek maken. Mochten mensen āandersā leren communiceren, mochten mensen in staat zijn om te zeggen wat ze willen zeggen, op een manier die niet agressief overkomt, dan zou onze aardkloot er anders uitzien. Garanti.
Die manier van communiceren die hij in de wereld heeft gezet, nonviolent communication, heeft ondertussen universele ingang gevonden. De principes ervan zijn poepsimpel, het lijkt gewoon een stappenplan. Het in de praktijk omzetten is een ander paar mouwenā¦..Eenvoudig gezegd komt het er op neer dat je de boodschap onderverdeelt in vier stukken, die je naadloos aan elkaar verbindt
Feiten. Begin je boodschap met feiten. Waak erop dat deze juist zijn Ć©n ontdaan van elke vorm van interpretatie. āOp dinsdagmorgen om 8:47 zei je me "wanneer je er niet voor zorgt dat dit tegen deze avond klaar is, dan zwaait er wat" ā en niet āJe hebt me botweg het mes op de keel gezet die morgenā. Wanneer Ć©Ć©n detail niet klopt (het was bijvoorbeeld 8:34), of er zitten opvattingen verscholen in je boodschap (jij vindt er genoegen in om mensen het mes op de keel te zetten), dan neem je een valse start en wordt de boodschap snel herleid naar een jolig spel van welles-nietes.
Gevoelens. Vertel daarna hoe jij je voelt bij die feiten. Het zijn jouw gevoelens en het zou goed zijn dat je die ook ontdoet van projectie. Zeg daarom beter niet āik voel mij onderdruktā, want in het woord onderdrukken zit onderhuids de relatie met de andere vervat: de andere onderdrukt. Het gaat in deze stap enkel en alleen namelijk over jouw gevoelens: āik voel drukā is al zuiverder. āIk voel angstā zou nog beter zijn, dit voel je lijfelijk!
Noden. Elke mens heeft noden, het feit dat we niet altijd zicht hebben op die noden, laat staan dat we ze uitspreken, zorgt voor heel wat onderhuidse spanning. Dat potentiaalverschil zoekt een uitweg, op een of andere manier. āIk heb het nodig om een zekere dagplanning te kunnen hebben waar ik op voorhand zicht op hebā, zou bijvoorbeeld een mooie uiting kunnen zijn van wat je Ć©cht nodig hebt.
Verzoek. āMag ik je vragen dat we op maandagochtend een weekplanning maken?ā. Het is een verzoek, waarbij er ruimte is voor overleg. Het is geen eis naar de ander toe, je geeft de ander vrijheid. Moeilijk, moeilijk, moeilijk.
Voor mij komt het er op neer dat stap 1) goed gescheiden wordt van de andere 3 stappen. Bij de eerste stap gaat het over de ander, en je zorgt daar dat je factueel bent, dat er geen speld tussen valt te krijgen in wat je overbrengt. Stappen 2) en 3) gaan puur over jezelf. In stap 4) vraag ik iets, maar laat ik de ander de vrijheid om er mee te doen wat hij/zij wil.
Hou het bovendien kort en krachtig, als het te lang duurt, als je de boodschap uitmelkt, dan dringt de boodschap (niet meer) door. Omdat je de andere geen (mentale) ontsnappingsruimte gunt, kan het zijn dat de ander zich in zijn/haar waardigheid gekrenkt weet en opstandig wordt.
Omdat de mensen die ik begeleid vaak moeite hebben om voor zichzelf op te komen, hebben mijn coachings of vormingen quasi altijd het aspect geweldloze communicatie als basis-ingrediƫnt. Umami.
Moeten we nu spreken over geweldloze communicatie, of over verbindende communicatie?
Nu komt de aap uit de mouw. Moeten we nu spreken over geweldloze communicatie, of over verbindende communicatie? Naar het schijnt is het verschil tussen de twee een rechtskwestie, en mag de term geweldloze communicatie niet zomaar gebruikt worden. Dus heeft men het in de lage landen herdoopt naar verbindende communicatie. Het komt in se wel op hetzelfde neer: vanuit verbinding, met zuivere intentie, dingen aankaarten opdat er beweging zou ontstaan.
En toch, en nu ga ik waarschijnlijk vloeken in de kerk, zit er voor mij verschil op de twee. Bij verbindende communicatie is er de hoop, het verlangen dat mijn verbinding met de ander intact blijft, of ā indien nodig ā opnieuw hersteld wordt. Het doel is ik, jij en wij. Bij geweldloze communicatie ligt dit anders, de finaliteit is de verbinding met mezelf herstellen. Het doel is ik. Komt er herstel naar jij en wij, dan is dat mooi meegenomen.
Geweldloze communicatie is de verbinding herstellen met jezelf
Ik gebruik geweldloze communicatie om mijn grenzen aan te geven, om ervoor te zorgen dat ik met mezelf door Ć©Ć©nzelfde deur kan blijven gaan. Geweldloze communicatie is belangrijk voor mijn zelfzorg. Komt er een herstel in de verbinding, dan ā oh ketter die ik ben ā is dat goed en mooi, maar het is niet mijn intentie. Vaak kom ik er dan ook niet toe om mijn wensen uit te spreken.
De wens is dat ik mezelf in ere herstelā¦
Wanneer ik geweldloze communicatie gebruik, dan doe ik dat vaak zelfs schriftelijk. āGevaarlijkā zegt men dan tegen mij. Voor mij biedt het echter veel voordelen: 1) er is geen risico dat de ander mij onderbreekt 2) ik kan mijn woorden zorgvuldig wikken en wegen. 3) ik kan nadien me er van vergewissen dat ik mijn uiterste best heb gedaan om de ander niet te schofferen. Reacties op die mails krijg ik vaak niet rechtstreeks. Via anderen krijg ik wel te horen dat mijn schrijven leugenachtig of grof is. Daarom is puntje 3) voor mezelf zo wezenlijk: na het herlezen weet ik dat ik mezelf toch recht in de ogen mag kijken.
Maar vanwaar nu deze foto?
Verbindende communicatie is niet enkel voor het brengen van moeilijke, negatieve boodschappen. Het kan ook, en daarvoor is het ondergewaardeerd, ingezet worden om complimenten te geven! Dan is er, volgens mij, ook geen verzoek (de laatste stap) bij nodigā¦. Een voorbeeld uit mijn recente leven gegrepen, waarbij de stappen ook niet op volgorde staan š
"Koen, op maandag 21 september mocht ik plaats nemen in jouw ballenbad. Ik had reeds lang een duwtje nodig om mijn speelsheid te herontdekken. Ik voelde me gedragen door Jou en de ballen. Jouw caravan is ontwapenend, ik kreeg er kiekebisj van en voelde een deugddoende verbinding met jou. "
PS: Koen, de man van het ballenbad gaf een schoon aanvulling op deze post:
"Wat ook een krachtig instrument is, is de stilte na de eerste stap. Nadat je de feiten benoemd hebt, stilte laten. Net in deze stilte ligt een open uitnodiging. Net door de stilte er te laten zijn, is het een oordeelloze uitnodiging. Je legt de feiten in het midden en dan gebeurt er wat er gebeurt."